یکی از مهم ترین شیوه های اُنس و اارتباط با قرآن رعایت حق تلاوت است
انس و ارتباط با قرآن
همه ما دوست داریم که یک شور و شوق و علاقه خاصی نسبت به قرآن، این چراغ هدایت برای بشریت ایجاد گردد به نحوی که در طول زندگی، این کتاب الهی را در کنار خویش احساس کنیم و به عنوان آرام بخش ما در گذر زندگی و بهترین مسکّن برای درد ما( از هر جنبه ای) قرار بگیرد.
مراحل ارتباط با قرآن
در فرمایشات صدیقه کبری سلام الله علیها آمده است؛ یکی از اموری که محبوب من است ارتباط با قرآن کریم است. این ارتباط همانطور که از گفتار خودشان استفاده می شود در یک مرحله قرائت بود، در مرحله ی دیگر تدبر بود و در مرحله ی دیگر عمل بود. قرائت، تدبر و عمل ارتباطی جامع و کامل است و همین ارتباط مسلماً انسان را مقرب بارگاه الهی می کند.
درصورتی که فقط خواندنِ محض باشد ولی تدبری در کار نباشد؛ یعنی انسان به وسیله ی علمی که می خواند یا به وسیله ی ارتباطی که با اهل قرآن می گیرد، به مفهوم آیات کتاب خدا نزدیک نشود خطر گمراهی به انسان بسیار نزدیک است. خواندنِ تنها مسلماً مصونیتی به وجود نمی آورد ، درک و فهم آیات هم ضروری است و عمل به آیات پس از فهم هم واجب است.
- شناخت شأن و مقام قرآن
جهل به موقعیت قرآن باعث مى شود که نتوانیم رابطه صحیحى با قرآن بر قرار سازیم و با آن مأنوس شویم. از این جهت ادامه ارتباط اشتباه، زدگى و تنفر را در پى خواهد داشت.
« وَ یَرَى الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذِی أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ هُوَ الْحَقَّ وَ یَهْدِی إِلى صِراطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ»
آنانکه علم و آگاهى به آن ها داده شده است مى بینند که حقیقتا آنچه بسویت از جانب پروردگارت فرو فرستاده شده است، همان حق( مقصود) مى باشد و بسوى شاهراه پر جاذبه خداى شکست ناپذیر بسیار ستوده رهنمایى مى کند.
بر اساس این آیه کسانی که قرآن را می شناسند و به جایگاه آن آشنا هستند، میتوانند واقعیت آن را دریابند. قرآن کریم در رابطه با انسان، مقاماتى را داراست که باید با شناخت آن مقامات با قرآن ارتباط برقرار کرد. در واقع انسان مانند مقام و شأن و جایگاه عظیم قرآن را نمی داند نمی تواند با آن ارتباط برقرار کند.
- تدبر و تامل در آیات قرآن
یکی از مهم ترین شیوه های اُنس با قرآن رعایت حق تلاوت است. کسی که بصیر نباشد و راه و چاه را در پیچ و خم حادثه ها تشخیص ندهد، هیچ گاه نمی تواند به سر منزل مقصود برسد. برای همین، زندگی با آیات قرآن برای همه انسانها اگاهی بخش و بصیرت افزاست و مثل چراغ راه، فروغ بخش است.
در آیه ۱۲۱ سوه بقره می خوانیم، کسانی که کتاب آسمانی به آن ها داده ایم آنرا چنان که شایسته آن است می خوانند، آن ها به پیامبراکرم (ص) ایمان می آورند و کسانی که به او کافر شوند، زیان کارند». تلاوت قرآن، متابعت از قرآن در قرائت و دنبال کردن معانی و اطاعت در عمل است؛ پس هر تلاوتی، قرائت است، ولی هر قرائتی تلاوت نیست؛ اصولا” تلاوت در مواردی به کار میرود که مطالب قرائت شده ، وجوب پیروی را در پی آورد.
قرآن دیدار با خداست، از این رو، باید بهترین اوقات را به تلاوت قرآن اختصاص داد
- عمل به آیات قرآن
عمل به آیات قرآن جامع ترین مرتبه انس با کلام خداست که در آیات و روایت بیش ترین تاکید روی آن شده است. متون دینی ما در این زمینه روایت های زیبا و قابل تاملی را بصورت انبوه آورده است. امام جعفر صادق( ع) می فرماید: بر شما باد اُنس با قرآن، پس هنگام تلاوت هر آیه ای یافتید که کسانی پیش از شما با عمل به آن نجات یافته اند، شما هم به آن عمل کنید و هر آیه ای را مشاهده کردید که بیانگر عوامل نابودی و هلاکت گذشتگان است، شما هم از آن عوامل پرهیز کنید.
نکاتی برای کسب هدایت قرآن در زندگی
باید چند نکته پیوسته مد نظر داشته باشیم تا هدایت قرآنی را در زندگی خویش کسب کنیم:
اولاّ - شناخت و معرفت لازم و مفیدی نسبت به این معجزه جاودان پیامبر( صلی الله علیه و آله) پیدا نماییم.
ثانیاً - زندگانی معصومین علیه السلام و توصیه و سفارشهای آن بزرگوار را نسبت به قرآن مجید مطالعه کنیم تا به عظمت و ارزش این کتاب بیشتر پی ببریم.
ثالثاً - نواهای قرآنی قاریان بزرگ و معروف را تهیه و یا گوش فرا دهیم تا لذت شنیدن قرآن را از طریق گوش دادن و تلاوت کردن به دست آورده و بیشتر به سمت قرآن کشیده شویم.
ما که ساعت ها وقت خویش را با گوش دادن به موسیقی های مختلف صرف میکنیم و گوش خود را به آن ها عادت داده ایم بیایم و این عادت را عوض کنیم و نوای روح بخش قرآن را وارد وجود خود کنیم.
آیات روح بخش قرآن آنچنان با جان و روان و سرشت انسان ها مأنوس است که گویا هیچ سخنی دلنشین تر و جامعتر از شنیدن آیات وجود ندارد و این از معجزه بودن آن حکایت دارد.
زمان مناسب برای تلاوت قرآن
قرآن دیدار با خداست، از این رو، باید زنده ترین حالات و اوقات را به قرآن اختصاص داد و در خدمت قرآن بسر برد؛ براى زنده ترین حالات، وقت خاصى را نمى توان معیّن کرد، لیکن با توجّه به تحوّلات شب و روز، غالباً میتوان با کمى دقت در برنامه ریزى روزانه، مناسبترین حالات را با مناسبترین اوقات طبیعت، هم زمان نمود.
وقت طلوع و غروب خورشید، دو وقت مهم، در تحولات شبانه روزى است که یکى جانشین دیگرى مى گردد و اوضاع و شرایط جوّى خاصى را پدید مى آورد که با پیش از خود، بسیار متفاوت است؛ این جریان طبیعى بر وجودهاى لطیف و حساس، تأثیرات عمیقى را مى تواند بجاى گذارد و به انسان، طلوع و غروب زندگى و گذر سریع عمر را هشدار دهد و انسان را سخت به اندیشه در عاقبت زندگى و مقصد حرکتش وادار نماید؛ از این رو، آغاز تحوّل تا حصول تحوّل در این دو وقت، جهت تدبّر در قرآن، خلوت و راز و نیاز با پروردگار و محاسبه و مشارطه با نفس بسیار تاکید شده است. این دو وقت، از اوقات استجابت دعاست، از این جهت شیطان، سعى فراوان در اغفال انسان از این دو وقت دارد؛ در روایات هم تأکید شده است مبادا از این اوقات غفلت شود.