آیا خیرانی که برای اموات میدهیم به همان شکل به آنها میرسد؟(مثلاً غذایی را که دوست دارند خیرات کنیم به آنها میرسد؟)
وقتی انسان با ایمان و پاک از دنیا برود، و حق الناس یا حق الله به گردن نداشته باشد، و مورد عفو و آمرزش و رحمت خدا قرار بگیرد، هر نوع غذایی و یا هر چیزی که دلش بخواهد، در نزد او حاضر می شود. چنان که قرآن می فرماید
:« فِیها ما تَشْتَهِیهِ الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْیُنُ» (1) یعنی در بهشت آن چه دل ها می خواهد و چشم ها از دیدنش لذت می برد موجود است. و یا در آیه 31 سوره فصلت می فرماید: برای شما هر چه دلتان بخواهد در بهشت آماده است، و هر چه را بخواهید و اراده کنید فورا به شما داده می شود. اگرزندگان می خواهند به مرده های خود ترحم کنند باید بررسی کنند که مرده متعلق به آنان به کسی بدهکار است؟ یا مال و حق کسی را ضایع کرده است، شهادت دروغ علیه کسی داده، غیبت و تهمت و فحش و توهین به کسی داده، در بانک یا قرض الحسنه ای و یا نزد شخصی ضامن کسی شده، و آن طرف در زمان حیات متوفی بدهکاری خود را نپرداخته، و در نتیجه مسؤلیتش به گردن او افتاده، در هر یک از این موارد بازمندگان سعی کنند بدهکاری و حق مردم را از طرف متوفی بپردازند، و یا از صاحبان مال و حق حلالیت و رضایت بگیرند، و یا از طرف متوفی رد مظالم بدهند. یعنی از فقرا دستگیری کنند، انفاق و صدقات و مبرات بدهند، و نیت کنند که خداوند ثواب این کارهای خیر را به کسانی بدهد که به گردن مرده متعلق به خودشان حقی دارند، تا آنان مرده شان را حلال کنند و از او راضی شوند. از روایات استفاده می شود خیرات و طلب آمرزش برای اموات در وضعیت آن ها در آخرت تاثیر خواهد داشت. برای اموات از هر چیز بهتر و مفیدتر صدقه و احسان به فقرا و اهدای ثواب آن برای مردگان است. رسول گرامی اسلام (ص) فرمود:«صدقه حرارت قبرها را از بین میبرد».(2)
برای اموات بهترین دعا این است که انسان برای آنان از خدای مهربان طلب عفو و مغفرت کند. بخواهد خداوند رحمت و بخشش و نعمتهایش را بر آنان نازل فرماید.
از حضرت صادق (ع) روایت شده که:«هر کس نزد قبر مؤمنی هفت مرتبه سوره إنّا أنزلنا را بخواند، خداوند فرشتهای میفرستد که پیش قبر میت، خدا را عبادت کند. خداوند ثواب عبادت فرشته را برای میت و کسی که إنّا أنزلنا را خوانده مینویسد، تا زمانی که خداوند وی را به واسطه این عمل وارد بهشت کند. بعد از سوره حمد، هر یک از قل أعوذ بربّ الفلق، قل أعوذ بربّ الناس، قل هو الله أحد، و آیه الکرسی را سه مرتبه بخواند».(3)
یکی از صحابه از حضرت رسول(ص) نقل کرده:
«برای مردگان خود هدیه بفرستید»، گفتم: هدیه مردگان چیست؟ فرمود: «صدقه و دعا.ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مقابل خانههای خود میآیند و فریاد میکنند... ای خانواده من، ای پدر و مادر، ای فرزندان و خویشان من، بر ما مهربانی کنید. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن ها بر ما است. نفعش برای غیر ما. ای خویشان ما، به درهمی یا قرص نانی یا جامهای ما را کمک کنید تا خداوند شما را از جامههای بهشت بپوشاند».(4)
در روایتی دیگر میفرماید:«هر صدقهای که برای مرده داده میشود، فرشتهای آن را میگیرد . در طبقی از نور میگذارد. بر لب قبر میایستد. با صدای بلند میگوید: ای اهل قبور، درود بر شما، بگیرید این هدیه را که بستگان تان برای شما فرستادهاند». (5) اگر به احادیث ذکر شده دقت شود، متوجه خواهیم شد که مردهها چشم به راه و چشم انتظار هدیه، دعا و... فرزندان و خانواده خود هستند.
مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پینوشتها:
1. زخرف ( 43)، آیه 71.
2. محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ماده صدقه، شماره 10342.
3. کامل الزیارات، ابن قولویه القمی، دارالمرتضویة - النجف الأشرف، 1356 ه. ق. ص 222.
4. محدث قمی، مفاتیح الجنان، بخش زیارت قبور مؤمنین.
5 . همان.